Arwr

Ni fyddai byth yn trafod
am gwrs y byd, a'i hynt,
am angen, nac am gyni
a thlodi dyddiau gynt;
ond dysgais am ei werthoedd o,
heb gael, er eisiau lawer tro.

Fe wyddai am drallodion
ac am greulondeb ffawd
a ddaeth gerbron ei dylwyth,
a'i gyfyngderau tlawd;
er ei golledion lawer dydd
ni surodd ddim, na cholli ffydd.

Sut na fu iddo ddigio,
a pham na throdd ei gefn
ar anghyfiawnder bywyd
ac ar flinderau'r drefn?
Ymysg eilunod, ddau neu dri,
hwn oedd yn arwr mawr i mi.

Ac er fy holl gwestiynu,
ni chefais ateb 'chwaith;
o, na chawn eto gyfle
i'w g’warfod ar y daith;
fe ro'wn y byd i gydio'n dynn
yn llaw fy nhad i ofyn hyn.

- - - - -

Llun o chwarelwyr Rhiwbach, a dynnwyd ym 1938.

Ymddangosodd yn y papur bro yn yr 80au, un o ychydig iawn o luniau a welais o 'nhad William Hugh Williams (saeth).

Trwy gyd-ddigwyddiad rhyfeddol, mae Moss Wyatt, tad Beryl fy ngwraig ynddo hefyd (smotyn). Doedd yr un ohonom ni'n ymwybodol fod y ddau wedi bod yn gyd-weithwyr; fy nhad yn cerdded yn ddyddiol i'w waith o Benmachno, a Moss yn cerdded o'r Blaenau. Dyna ymroddiad!